27 stycznia 2020 roku miała miejsce niezwykle ważna i symboliczna uroczystość. Tego dnia obchodzono 75. rocznicę wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau. Były to wydarzenia szczególne, upamiętniające jedno z najmroczniejszych miejsc w historii ludzkości i skłaniające do refleksji nad potwornością zbrodni popełnionych przez hitlerowskie Niemcy.
Uroczystości 75. rocznicy wyzwolenia Auschwitz
Główne wydarzenia i obchody rocznicowe
Centralne obchody 75. rocznicy wyzwolenia KL Auschwitz odbyły się na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau. Wzięło w nich udział około 200 byłych więźniów obozu oraz delegacje z ponad 50 krajów, w tym prezydenci i premierzy. Najważniejszym punktem uroczystości było symboliczne odegranieMarsza Radetzky'ego przez Orkiestrę Reprezentacyjną Sił Powietrznych USA na dziedzińcu obozu. Marsz, który stał się hymnem wyzwolenia, został wykonany dokładnie o godzinie 15:00, czyli w momencie wkroczenia Armii Czerwonej do obozu.
Wcześniej odbyła się ceremonia złożenia wieńców i zapalenia zniczy pod Ścianą Straceń przez przywódców państw i delegacje. Następnie przemówienia wygłosili Prezydent RP Andrzej Duda oraz Dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński. Uczestnicy obchodów wysłuchali także świadectw byłych więźniów obozu, a na zakończenie odśpiewano psalm „Anioł Pański” w wielu językach.
Przemówienia i wystąpienia okolicznościowe
Podczas uroczystości wygłoszono ważne przemówienia, przypominające historie ofiar Auschwitz i wskazujące na uniwersalne przesłanie płynące z tego miejsca. Prezydent Andrzej Duda podkreślił, że Auschwitz to nie tylko symbol zagłady Żydów, ale także symbol cierpienia wielu narodów. Wezwał do budowania wspólnoty opartej na dialogu i poszanowaniu godności każdego człowieka. Z kolei Piotr Cywiński przestrzegał przed instrumentalnym wykorzystywaniem Auschwitz dla bieżących celów politycznych. Przypomniał, że pamięć o ofiarach zobowiązuje do bronienia podstawowych wartości.
Udział gości i delegacji międzynarodowych
W uroczystościach wzięło udział bardzo wielu zagranicznych gości, co podkreśla ogólnoświatowe znaczenie rocznicy. Obecni byli m.in. prezydent Izraela Reuwen Riwlin, król Hiszpanii Filip VI, książę Karol z Wielkiej Brytanii, wiceprezydent USA Mike Pence oraz przedstawiciele Rosji, Francji, Niemiec i wielu innych państw. Ponadto przyjechało ok. 200 byłych więźniów KL Auschwitz, świadków historii, których głos stanowi szczególnie ważne memento.
Historia obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau
Powstanie i funkcjonowanie obozu w latach 1940-1945
Obóz Auschwitz został utworzony w 1940 roku na terenach włączonych do III Rzeszy. Początkowo był przeznaczony głównie dla polskich więźniów politycznych. W 1942 uruchomiono obóz Auschwitz II-Birkenau, który stał się największym ośrodkiem masowej zagłady Żydów w ramach „ostatecznego rozwiązania”. Szacuje się, że przez Auschwitz przeszło co najmniej 1,3 mln ludzi, z czego 1,1 mln poniosło śmierć.
Liczba ofiar i system eksterminacji więźniów
Ogromna większość ofiar Auschwitz stanowili Żydzi. Szacunki mówią o 900 tys. zamordowanych. Ponadto zginęło tu co najmniej 70-75 tys. Polaków, 21 tys. Romów, 15 tys. jeńców radzieckich oraz 10-15 tys. więźniów innych narodowości. Zbrodnie dokonywane były głównie w komorach gazowych, przy użyciu cyklonu B. Ciała palono w krematoriach lub masowych dołach.
Wyzwolenie obozu przez Armię Czerwoną 27 stycznia 1945
W styczniu 1945 nadciągająca od wschodu Armia Czerwona zbliżała się do terenów obozu. W obawie przed utratą dowodów zbrodni Niemcy podjęli próbę zacierania śladów, niszcząc akta i infrastrukturę obozową. 27 stycznia żołnierze wkroczyli do Auschwitz i Birkenau, wyzwalając ok. 7 tys. ocalonych więźniów.
Znaczenie Auschwitz dla pamięci historycznej
Auschwitz jako symbol Holokaustu i zbrodni nazistowskich
Obóz Auschwitz stał się symbolem ludobójstwa Żydów i innych zbrodni popełnionych przez Niemców w czasie II wojny światowej. Jest uniwersalnym miejscem pamięci o ofiarach rasizmu, nienawiści i totalitaryzmu. Przypomina o bestialstwie, do którego prowadzić może pogarda dla człowieka i mechanizmy wykluczenia.
Miejsce pamięci i edukacji nowych pokoleń
Teren byłego obozu pełni funkcję muzeum, służącego zachowaniu pamięci o ofiarach. Organizowane są tutaj wystawy, prelekcje, spotkania z ocalonymi. Auschwitz jest ważnym elementem edukacji młodzieży na temat zagrożeń płynących z rasizmu i nietolerancji.
Muzeum Auschwitz-Birkenau na liście UNESCO
W 1979 r. obóz został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, jako unikatowe miejsce świadectwa Holokaustu o ogólnoświatowym znaczeniu. Jest symbolem potrzeby ochrony praw człowieka i przeciwdziałania ludobójstwu.
Przemówienia i wypowiedzi z okazji rocznicy
Wystąpienie Prezydenta RP Andrzeja Dudy
Prezydent Duda podkreślił w przemówieniu, że Auschwitz to nie tylko symbol Holokaustu, ale także ogólnoludzkiej tragedii. Przypomniał cierpienie wielu narodowości i wezwał do budowania wspólnoty bez nienawiści, gdzie szanowana jest godność każdego człowieka.
Przesłanie Papieża Franciszka
Papież Franciszek skierował specjalne przesłanie do uczestników obchodów, w którym podkreślił, że pamięć o ofiarach Auschwitz stanowi ostrzeżenie przed powrotem do nienawiści i pogardy dla człowieka. Przypomniał o pojednaniu polsko-żydowskim.
Wypowiedzi byłych więźniów Auschwitz
Podczas uroczystości głos zabrali byli więźniowie obozu, dzieląc się swoimi wspomnieniami. Mówili oni m.in. o solidarności i pomocy, jaką sobie nawzajem okazywali w tych ekstremalnych warunkach. Ich świadectwo stanowi bezcenne memento.
Relacje i reportaże z obchodów rocznicowych
Transmisje uroczystości w mediach polskich i zagranicznych
Obchody 75. rocznicy były szeroko relacjonowane przez media polskie i światowe. Telewizje informacyjne transmitowały na żywo najważniejsze wydarzenia, a portale internetowe zamieszczały obszerne reportaże. Pozwoliło to dotrzeć z przesłaniem płynącym z Auschwitz do opinii publicznej.
Relacje świadków i uczestników wydarzeń
W mediach publikowano także relacje uczestników obchodów – zarówno zagranicznych polityków, jak i byłych więźniów KL Auschwitz. Dzielili się oni refleksjami na temat symbolicznego znaczenia tego miejsca i potrzeby pielęgnowania pamięci.
Zdjęcia i materiały wideo z obchodów
Liczne fotoreportaże i materiały wideo pozwoliły odbiorcom na całym świecie poczuć wyjątkową atmosferę panującą podczas obchodów rocznicy. Ukazywały wymowne sceny składania wieńców, zapalania zniczy i wspólnych ceremonii.
Znaczenie rocznicy dla współczesności
Przestroga przed powrotem ideologii nienawiści
Rocznica Auschwitz przypomina, do czego prowadzić może szerzenie nienawiści i pogardy wobec drugiego człowieka. Jest przestrogą przed powrotem rasistowskich i ksenofobicznych ideologii, nawoływaniem do poszanowania godności każdej jednostki.
Walka z negowaniem Holokaustu i relatywizmem historycznym
Pamięć o Auschwitz pomaga przeciwdziałać relatywizmowi historycznemu i próbom negowania lub umniejszania zbrodni Holokaustu. Ukazuje mechanizmy, które umożliwiły dokonanie ludobójstwa na niespotykaną wcześniej skalę.
Kształtowanie postaw tolerancji i poszanowania godności człowieka
Rocznica Auschwitz i refleksja nad losem ofiar mają służyć kształtowaniu postaw szacunku wobec każdego człowieka, bez względu na pochodzenie i wyznanie. Pielęgnowanie pamięci o zbrodni prowadzić powinno do budowania tolerancyjnego społeczeństwa.
Podsumowanie
Obchody 75. rocznicy wyzwolenia KL Auschwitz były niezwykle ważnym wydarzeniem, przypominającym o jednej z największych tragedii w dziejach. Uroczystości z udziałem przywódców państw i świadków historii upamiętniły ofiary i stały się symbolicznym apelem o pielęgnowanie pamięci dla przyszłych pokoleń. Rocznica Auschwitz przypomina o mechanizmach nienawiści, ale też o sile solidarności i nadziei. Jest ponadczasowym mementem wzywającym do budowania świata opartego na dialogu, tolerancji i poszanowaniu godności każdego człowieka.
Tagi
Udostępnij artykuł
