Niemiecki obóz Auschwitz był największym obozem koncentracyjnym utworzonym przez nazistów podczas II wojny światowej. Stał się miejscem masowej zagłady i męczeństwa ponad 1 miliona osób różnych narodowości. Pierwsi więźniowie trafili do obozu w 1940 roku i od samego początku panowały tam nieludzkie warunki. Codziennością był terror, głód, choroby i ciężka praca, które doprowadziły do śmierci setek tysięcy ludzi. Auschwitz stał się symbolem okrucieństwa i bezmiaru cierpienia zadanego przez oprawców z III Rzeszy.
Obozy Auschwitz - historia i fakty
Niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz był największym obozem utworzonym przez nazistów podczas II wojny światowej. Obejmował trzy główne części: obóz macierzysty Auschwitz I, Birkenau (Auschwitz II) oraz Monowitz (Auschwitz III) wraz z kilkudziesięcioma podobozami. Przez 5 lat istnienia trafiło tam ponad 1,1 miliona ludzi, z czego zdecydowana większość poniosła śmierć w wyniku głodu, chorób, nieludzkiego traktowania lub została zamordowana w komorach gazowych.
Auschwitz to symbol największej tragedii XX wieku i najstraszliwszego ludobójstwa w historii ludzkości. Dla milionów osób różnych narodowości stał się on miejscem bezmiaru cierpienia, upokorzenia i męczeńskiej śmierci z rąk oprawców z III Rzeszy.
Transporty i kategorie więźniów
Do Auschwitz deportowano ponad 1,1 mln Żydów, 130-140 tys. Polaków, 21 tys. Romów, 12 tys. jeńców sowieckich oraz 25 tys. więźniów innych narodowości. Istniały dwie kategorie deportowanych: 1) więźniowie wprowadzani do obozowej ewidencji oraz 2) osoby, głównie Żydzi, których mordowano wkrótce po przywiezieniu bez ich rejestracji.
Liczba ofiar nazistowskiego obozu jest niemożliwa do dokładnego ustalenia. Najbardziej wiarygodne źródła wskazują na ok. 1,1 mln Żydów, z których 900 tys. zabito w komorach gazowych zaraz po przybyciu do obozu. Spośród 400 tys. zarejestrowanych więźniów, ponad połowa Polaków, Romów i jeńców sowieckich poniosła śmierć.
Żydzi - najliczniejsza grupa ofiar - najliczniejsza grupa ofiar
Żydzi stanowili najliczniejszą grupę osób deportowanych do KL Auschwitz. Od 1942 r. obóz stał się największym nazistowskim ośrodkiem masowej zagłady ludności żydowskiej w ramach tzw. "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej". Do jesieni 1944 r. przywieziono tam ponad 1,1 mln Żydów, głównie z Węgier, Polski, Czechosłowacji, Francji, Holandii i Grecji. Prawie wszyscy trafili prosto do komór gazowych.
Najliczniejsi byli Żydzi węgierscy - ok. 430 tys. osób. Drugą co do wielkości grupę stanowili Żydzi z Polski - ok. 300 tys. Sumarycznie blisko miliona żydowskich ofiar Auschwitz to dzieci, kobiety i mężczyźni, których zamordowano w komorach gazowych.
Czytaj więcej: Współczesne konsekwencje śmierci Włodzimierza Lenina
Polacy - pierwsi więźniowie Auschwitz - pierwsi więźniowie Auschwitz
Polacy byli pierwszymi więźniami obozu Auschwitz. 14 czerwca 1940 r. dotarł tam transport 728 polskich więźniów politycznych. W pierwszym okresie funkcjonowania Niemcy masowo więzili w Auschwitz przedstawicieli polskiej inteligencji oraz ruchu oporu.
Ogółem osadzono tam ok. 130-140 tys. Polaków. Ponad połowa z nich poniosła śmierć w obozie na skutek głodu, chorób, ciężkiej pracy i rozstrzeliwań. Niektórzy zostali przeniesieni do innych obozów, gdzie również ginęli. Łączną liczbę polskich ofiar Auschwitz szacuje się na ok. 70 tys.
"Polacy stanowili drugą co do liczebności grupę więźniów niemieckiego obozu Auschwitz. Byli też jego pierwszymi więźniami, co podkreśla szczególną wartość tego miejsca dla naszego narodu jako symbolu cierpienia i walki z nazistowskim okupantem."
Cyganie (Romowie) - obóz rodzinny w Birkenau - obóz rodzinny w Birkenau
Trzecią pod względem liczebności grupą ofiar byli Romowie, którzy trafiali najpierw do gett i obozów żydowskich. W 1942 r. Niemcy zaczęli masowo deportować ich do specjalnego obozu rodzinnego w Birkenau. Nazywano go potocznie "obozem cygańskim".
Ogółem do Auschwitz trafiło ok. 23 tys. Romów, głównie z Niemiec, Czech i Polski. Zdecydowaną większość, bo aż 21 tys. z nich, zamordowano w komorach gazowych lub na skutek głodu i chorób.
Likwidacja obozu cygańskiego
Obóz rodzinny dla Romów istniał do sierpnia 1944 r., kiedy został zlikwidowany rozkazem Heinricha Himmlera. Ocalałych Romów rozdzielono i umieszczono w innych częściach obozu lub wywieziono do obozów pracy. Do końca wojny przeżyło tylko kilkuset z nich.
| Narodowość | Liczba deportowanych |
| Żydzi | ponad 1,1 mln |
| Polacy | 130-140 tys. |
| Romowie | ok. 23 tys. |
Jeńcy sowieccy - masowe zagazowanie - masowe zagazowanie
Deportowani byli także jeńcy wojenni z ZSRR. Niemcy przywieźli ich do Auschwitz ok. 15 tys., z czego 3 tys. zamordowali od razu w komorach gazowych. Pozostali trafili do obozowej ewidencji.
We wrześniu 1941 r. ponad 850 jeńców sowieckich i Polaków użyto do pierwszej próby masowego zagazowania Cyklonem B. Tylko nielicznym udało się przeżyć. Pod koniec wojny, na ostatnim apelu obozowym w styczniu 1945 r., stawiło się zaledwie 92 jeńców sowieckich.
Więźniowie i zakładnicy z Białorusi
W transporcie 6 tys. "Rosjan", jak Niemcy ich klasyfikowali, przywieziono także działaczy z Białorusi aresztowanych pod zarzutem współpracy z partyzantką. Większość z nich stanowili zakładnicy - cywile wzięci za zakładników w odwecie za akcje partyzanckie.
Inne narodowości - Polonia, Francuzi i inni - Polonia, Francuzi i inni
W Auschwitz osadzano również jeńców i więźniów politycznych innych narodowości. Byli wśród nich m.in. Czesi, Francuzi, Rosjanie, Ukraińcy, Jugosłowianie, a nawet Chińczyk i Argentyńczyk.
Do obozu trafiali też Niemcy. Kategoria "niemiecka" obejmowała więźniów z Austrii, z terenów wcielonych do III Rzeszy, a nawet niektórych Polaków uznanych przez władze niemieckie za Niemców.
Polonia
Wśród więźniów byli też obywatele innych państw polskiego pochodzenia, m.in. z USA, Francji i Belgii. Ogółem szacuje się, że w obozie osadzonych zostało ponad 25 tys. osób innych narodowości niż główne kategorie: Żydzi, Polacy, Romowie i jeńcy sowieccy.
Świadkowie Jehowy - trójkątny znak rozpoznawczy - trójkątny znak rozpoznawczy
Osobną grupę więźniów Auschwitz stanowili Świadkowie Jehowy. W obozie oznaczano ich charakterystycznym fioletowym trójkątem na mundurze. Dokładna liczba uwięzionych wyznawców jest trudna do ustalenia. Najprawdopodobniej było ich co najmniej 387. Ponad 30% z nich straciło życie.
Świadkowie Jehowy trafiali do Auschwitz za odmowę służby wojskowej i pracy w zbrojeniówce. Kierowano ich także do obozu z powodu potajemnego kolportowania publikacji religijnych, co było zakazane przez nazistów.
Podsumowanie
Niemiecki obóz Auschwitz był największym obozem koncentracyjnym utworzonym przez nazistów, do którego trafiło ponad 1,1 miliona ludzi różnych narodowości. Zdecydowana większość, bo ok. 1 miliona osób, została zamordowana w komorach gazowych lub zmarła z powodu głodu, chorób i nieludzkich warunków.
Najliczniejszą grupę deportowanych stanowili Żydzi, których do Auschwitz przywieziono ponad 1,1 miliona. Byli masowo wymordowywani od 1942 roku, kiedy obóz stał się głównym ośrodkiem „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”. Drugą co do wielkości grupą ofiar byli Polacy – pierwsi więźniowie obozu. Ogółem straciło w nim życie ok. 70 tys. rodaków.
W Auschwitz ginęli również Romowie, jeńcy sowieccy oraz więźniowie i zakładnicy z wielu krajów Europy. Obóz był systemem ponad 40 obozów satelickich rozsianych na Górnym Śląsku i w Zagłębiu. Funkcjonował do stycznia 1945 roku, kiedy wyzwoliła go Armia Czerwona.
Auschwitz pozostaje symbolem ludobójstwa i największej zbrodni popełnionej na ludzkości w XX wieku. Jest przestrogą, że nienawiść, rasizm i pogarda dla człowieka prowadzą do niewyobrażalnych okrucieństw.
Tagi
Udostępnij
