Franz Kutschera był jednym z najokrutniejszych oprawców ludności Warszawy podczas II wojny światowej. 1 lutego 1944 roku żołnierze Armii Krajowej przeprowadzili błyskawiczny zamach na tego zbrodniarza, eliminując go strzałem w głowę. Akcja ta była odpowiedzią Polskiego Państwa Podziemnego na terror, jaki Niemcy zgotowali mieszkańcom okupowanej stolicy. Mimo krwawych represji ze strony wroga, podziemie zdecydowało się na ten desperacki krok, by powstrzymać fale aresztowań i egzekucji niewinnych ludzi.
Zamach na Franza Kutscherę
1 lutego 1944 roku żołnierze Armii Krajowej przeprowadzili błyskawiczną akcję likwidacji jednego z najokrutniejszych oprawców okupowanej Warszawy - Franza Kutschery. Był on odpowiedzialny za fale terroru, represji i masowych egzekucji Polaków. Kierownictwo polskiego podziemia podjęło decyzję o wyeliminowaniu zbrodniarza, by powstrzymać spiralę przemocy wymierzoną w ludność cywilną.
Kutschera pełnił funkcję SS-Brigadeführera oraz generała majora policji. Od kwietnia 1943 roku dowodził SS i policją w okręgu mohylewskim, a od jesieni tegoż roku - również w dystrykcie warszawskim. Jego zadaniem było bezwzględne tłumienie polskiego ruchu oporu i zastraszenie mieszkańców stolicy. Rozkazy otrzymywał bezpośrednio od Heinricha Himmlera.
Nasilenie represji w Warszawie
Na mocy rozporządzenia z 10 października 1943 roku w Generalnym Gubernatorstwie zaostrzono kary, wprowadzając wyroki śmierci za najdrobniejsze nawet wykroczenia. Spowodowało to gwałtowny wzrost terroru okupanta na ziemiach polskich, zwłaszcza w Warszawie. Codziennością stały się uliczne łapanki, publiczne egzekucje i mordy na przypadkowych osobach.
Kutschera konsekwentnie realizował taktykę siania nienawiści pomiędzy ludnością cywilną a polskim podziemiem. Liczył, że przerażeni mieszkańcy Warszawy zaczną masowo donosić na członków ruchu oporu i wesprą władze okupacyjne, by zakończyć falę terroru. Jego działania przyniosły jednak skutek odwrotny do zamierzonego - podziemie i warszawiacy jeszcze bardziej zjednoczyli się w walce z najeźdźcą.
Przygotowania do zamachu na oprawcę
Wobec nieustających represji i rosnącej liczby ofiar wśród ludności cywilnej Armii Krajowa postanowiła wyeliminować Kutscherę. Na zbrodniarza wydano wyrok śmierci, a jego wykonanie powierzono oddziałowi dywersyjnemu "Pegaz" pod dowództwem Bronisława Pietraszewicza "Lota".
Żołnierze AK prowadzili obserwację niemieckiego generała przez blisko 40 dni. Ustalili dokładny harmonogram jego codziennych czynności i trasę przejazdu, jaką regularnie pokonywał z miejsca zamieszkania do siedziby dowództwa SS przy Alejach Ujazdowskich.
Postanowiłem, że Kutschera musi za wszelką cenę zginąć – wspominał później generał Tadeusz Komorowski „Bór”.
Ostatecznie zdecydowano przeprowadzić akcję w samym sercu niemieckiej dzielnicy policyjnej, wykorzystując rutynowy poranny przejazd Kutschery do pracy. Zamach zaplanowano na 1 lutego 1944 roku.
Czytaj więcej: Historia YMCA w Polsce: Początek działalności organizacji w kraju
Przebieg akcji zlikwidowania kata
Gdy rankiem tego dnia Kutschera opuścił swoją willę przy Alei Róż, na miejscu akcji czekał już 12-osobowy patrol „Pegaza” podzielony na 4 grupy. Po sygnale od obserwatorek samochód generała został zatrzymany ogniem broni maszynowej. Kutschera poniósł śmierć na miejscu od strzału w głowę.
| Czas trwania akcji | 100 sekund |
| Liczba poległych żołnierzy AK | 4 osoby |
| Straty po stronie niemieckiej | 5 osób |
Mimo przeprowadzenia zamachu w samym centrum dzielnicy policyjnej, akcja zakończyła się pełnym sukcesem polskiego podziemia. Jej błyskawiczne i precyzyjne wykonanie nie pozostawiło Niemcom szansy na skuteczną obronę ani pościg.
Represje Niemców po śmierci Kutschery
W odwecie za eliminację Kutschery Niemcy zastosowali brutalne represje wobec ludności Warszawy. Już 2 lutego rozstrzelali 100 zakładników w Alejach Ujazdowskich, a w całym mieście zamordowali blisko 300 Polaków. Nałożyli również na stolicę kontrybucję w wysokości 100 mln złotych.
Pomimo tych okrutnych działań odwetowych, fala terroru ze strony okupanta nieco zelżała. Masowe egzekucje cywilów zostały wstrzymane i przeniesione do ruin getta. Kolejna eskalacja przemocy nastąpiła dopiero podczas Powstania Warszawskiego latem 1944 roku.
Konsekwencje zamachu dla okupowanej stolicy
Eliminacja Kutschery miała daleko idące konsekwencje zarówno militarne, jak i propagandowe. Polskie podziemie udowodniło, że jest w stanie sięgnąć po najwyższych rangą funkcjonariuszy III Rzeszy. Żaden z niemieckich oprawców nie mógł już czuć się bezpiecznie.
Zamach na generała podniósł również morale polskich żołnierzy i cywilów, którzy utwierdzili się w słuszności walki z okrutnym okupantem. Akcja Armii Krajowej pokrzyżowała także plany Kutschery, udaremniając jego zamiary skłócenia ludności Warszawy z podziemiem i ruch oporu.
Wpływ wyroku na nastroje w podziemiu
- Wzrost morale i wiary we własne siły wśród żołnierzy AK
- Utrwalenie jedności polskiego podziemia i ludności cywilnej
- Osłabienie machiny terroru okupanta w Warszawie
- Zmniejszenie aktywności łapanek i publicznych egzekucji
Skuteczna eliminacja jednego z głównych organizatorów niemieckich represji w stolicy bez wątpienia przyczyniła się do poprawy sytuacji jej mieszkańców. Wszelkie próby zastraszenia i skłócenia Polaków zakończyły się niepowodzeniem okupanta. Zamach na Kutscherę wzmocnił tylko determinację Armii Krajowej i cywilów do walki z nazistowskim terrorem.
Podsumowanie
Franz Kutschera był jednym z głównych organizatorów terroru wobec ludności Warszawy pod niemiecką okupacją. Jego taktyka polegała na sianiu nienawiści pomiędzy cywilami a polskim podziemiem, licząc że zdesperowani mieszkańcy zaczną masowo donosić na żołnierzy AK. Te działania jednak nie przyniosły zamierzonego efektu.
W odpowiedzi na fale represji i masowych egzekucji Polaków, Armia Krajowa skazała Kutscherę na śmierć. 1 lutego 1944 roku przeprowadzono błyskawiczny zamach w samym sercu dzielnicy policyjnej, eliminując zbrodniarza strzałem w głowę. Mimo zaciętych represji odwetowych ze strony Niemców, wyrok na oprawcy spełnił swoje zadanie.
Zamach znacznie osłabił machinę terroru okupanta, przynosząc ulgę cywilom. Wyeliminowanie zbrodniarza podniosło także morale polskich żołnierzy i jeszcze bardziej zjednoczyło podziemie z ludnością Warszawy. Kolejne próby zastraszenia Polaków zakończyły się niepowodzeniem wroga.
Akcja likwidacji Kutschery pokazała determinację i sprawność Armii Krajowej w walce z okupantem. Zdecydowana odpowiedź na terror przyniosła wymierne efekty i przybliżyła upragnioną wolność.
Tagi
Udostępnij
