Kazimierz Wierzyński był jednym z najwybitniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego, współzałożycielem grupu Skamander. Był też człowiekiem o szerokich horyzontach - kochał sport, z którym związany był zawodowo jako dziennikarz. Po wybuchu II wojny światowej znalazł się na emigracji. Jego twórczość stała się wówczas świadectwem polskiego losu i tęsknoty za ojczyzną. 13 lutego minęło 55 lat od śmierci tego wybitnego poety.
Śmierć Kazimierza Wierzyńskiego
Kazimierz Wierzyński zmarł 13 lutego 1969 roku w Londynie, dokąd udał się na emigrację po II wojnie światowej. Był jednym z najwybitniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego, a jego odejście było ogromną stratą dla polskiej kultury.
Wierzyński do końca życia pozostał aktywny twórczo, choć tęsknił za Polską. Jego ostatni tomik "Sen mara" ukończył tuż przed śmiercią. Został pochowany na londyńskim cmentarzu Gunnersbury, a w 1978 roku jego prochy sprowadzono do Polski i złożono na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Hołd dla poety
W 2024 roku obchodzimy 130. rocznicę urodzin Kazimierza Wierzyńskiego. Sejm RP ustanowił ten rok Rokiem Poety, aby oddać hołd jego twórczości i zasługom dla polskiej kultury.
Wierzyński był bowiem nie tylko znakomitym poetą, ale też niestrudzonym krzewicielem polskości na obczyźnie. Jego wiersze dawały nadzieję i mobilizowały rodaków do walki o niepodległość.
Dorastanie K. Wierzyńskiego w Galicji
Kazimierz Wierzyński urodził się 27 sierpnia 1894 roku w Drohobyczu, w ówczesnej Galicji. Był synem emerytowanego kolejarza. Dorastał zatem w małym prowincjonalnym mieście, co miało ogromny wpływ na jego późniejszą twórczość.
Jak wspominał, z sentymentem myślał o Stryju, Drohobyczu i innych galicyjskich miasteczkach. To one ukształtowały jego wrażliwość i miłość do "małej ojczyzny".
Młodość we Lwowie i Wiedniu
W 1912 roku Wierzyński zdał maturę w Stryju, po czym rozpoczął studia polonistyczne i romanistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Po roku przeniósł się jednak do Wiednia, gdzie studiował slawistykę i germanistykę.
Już wtedy angażował się w działalność niepodległościową. Debiutował też jako poeta - w 1913 roku opublikował wiersz "Hej, kiedyż, kiedyż".
Początki twórczości K. Wierzyńskiego
Wybuch I wojny światowej dramatycznie przerwał studia Wierzyńskiego. Został wcielony do armii austriackiej, trafił do niewoli rosyjskiej. W obozie jenieckim w Riazaniu nauczył się doskonale rosyjskiego i zafascynował twórczością Aleksandra Błoka.
Już wtedy angażował się w działalność niepodległościową. Debiutował też jako poeta - w 1913 roku opublikował wiersz "Hej, kiedyż, kiedyż".
Na początku 1918 roku Wierzyński zbiegł z niewoli i trafił do Kijowa, gdzie działał w konspiracji. Następnie wyjechał do Warszawy, gdzie zaczął pracować w redakcji "Gazety Warszawskiej". Tam wszedł w środowisko literackie - poznał m.in. Tuwima, Lechonia i Słonimskiego.
Debiut poetycki
W 1919 roku ukazał się debiutancki tomik Wierzyńskiego "Wiosna i wino". Został entuzjastycznie przyjęty przez krytyków, a jego twórczość stała się manifestem odradzającej się Polski.
Wiersze z tego tomiku emanowały optymizmem, radością życia i nadzieją na nowe, wolne czasy. Publicysta Jan Bielatowicz pisał później, że Wierzyński stał się "bożyszczem młodzieży".
Wierzyński - współzałożyciel Grupy Skamander
W okresie międzywojennym Wierzyński był jednym z czołowych poetów swojego pokolenia. Współtworzył grupę poetycką Skamander, która odniosła wielki sukces i stała się symbolem dwudziestolecia.
- W 1923 r. Wierzyński ożenił się.
- W 1925 r. otrzymał nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek.
- W 1935 r. zdobył Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury.
Jego kolegami byli m.in. Julian Tuwim, Jan Lechoń, Antoni Słonimski i Jarosław Iwaszkiewicz. Razem tworzyli nowoczesną, awangardową poezję, nastawioną na poszukiwanie piękna i radości życia.
Sportowa pasja K. Wierzyńskiego
Wierzyński był nie tylko znakomitym poetą, ale też zapalonym sportowcem i kibicem. W latach 1926-1928 pełnił funkcję redaktora naczelnego "Przeglądu Sportowego". Rozwinął formułę pisma, przez co stało się najpopularniejszym tygodnikiem sportowym w kraju.
Sam również uprawiał sport, zwłaszcza piłkę nożną, której był wielkim entuzjastą. Jak wspominał jeden z dziennikarzy "Przeglądu Sportowego", Wierzyński "pisał, zmieniał, przekreślał" - dopracowywał każdy szczegół, by zadowolić czytelników.
Zbierał też własne sportowe wiersze, które opublikował w tomiku "Laur olimpijski". Za ten zbiór poezji zdobył złoty medal na Igrzyskach Olimpijskich w 1928 roku w Amsterdamie. To był wielki sukces - Polska zdobyła wtedy dwa złote medale, w tym jeden literacki.
Twórczość K. Wierzyńskiego na emigracji
Po wybuchu II wojny światowej Wierzyński trafił najpierw we Lwowie, potem do Francji. W 1941 roku udało mu się przedostać do USA. Tam kontynuował twórczość, wydając 5 tomików poetyckich. Jego wiersze mobilizowały rodaków do walki o wolność.
Niestety po wojnie Wierzyński nie mógł wrócić do komunistycznej Polski. Pozostał na emigracji - najpierw w USA, później w Rzymie i w Londynie. Do końca życia pozostał aktywny, tęskniąc jednocześnie za ojczyzną.
W 1953 roku wydał biografię Chopina. Współpracował m.in. z Radiem Wolna Europa i paryskim Instytutem Literackim. Jego ostatni tomik "Sen mara" ukazał się już po śmierci.
Podsumowanie
Kazimierz Wierzyński był jednym z najwybitniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego, współzałożycielem grupy Skamander. Jego twórczość emanowała optymizmem i wiarą w nowe, wolne czasy. Na emigracji zaś stała się świadectwem polskiego losu i tęsknoty za krajem. Zmarł 13 lutego 1969 roku w Londynie. W 2024 roku obchodzimy 130. rocznicę jego urodzin.
W artykule przedstawiono najważniejsze etapy życia i twórczości Kazimierza Wierzyńskiego - od młodości w Galicji, poprzez debiut poetycki w niepodległej Polsce, działalność w grupie Skamander, aż po lata na obczyźnie. Przybliżono również jego sportowe pasje oraz zaangażowanie w popularyzację futbolu na łamach "Przeglądu Sportowego".