Obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau przeszedł do historii jako miejsce niewyobrażalnych zbrodni i cierpienia setek tysięcy osób. Wbrew powszechnemu wyobrażeniu, w szeregach załogi SS służyły także kobiety, które aktywnie uczestniczyły w represjonowaniu i znęcaniu się nad więźniami. Choć ich rola była mniejsza niż mężczyzn, to zapisały się na kartach historii jako bezwzględne i okrutne kate. Poniższy artykuł przybliża sylwetki kobiet pełniących służbę w obozie Auschwitz, ich zadania i zbrodnie, a także losy po zakończeniu wojny.
Kobiety SS w obozie Auschwitz
Rola kobiet w strukturze SS
Kobiety stanowiły około 10% załogi obozu Auschwitz. Rekrutowały się głównie z ochotniczek, które zgłaszały się na ochotnika do służby. Ich zadaniem był nadzór nad kobiecymi podobozami Birkenau oraz pilnowanie kobiecych komand roboczych. Sprawowały funkcje strażniczek, nadzorczyń i kierowniczek bloków. Nie piastowały najwyższych stanowisk w administracji obozu.
Charakterystyka kobiet pełniących służbę w Auschwitz
Kobiety pełniące służbę w Auschwitz rekrutowały się głównie z klas niższych i średnich. Często były to osoby o niskim wykształceniu, poszukujące awansu społecznego i możliwości poprawy bytu materialnego. Przejawiały skłonności sadystyczne i wykazywały zaciętą nienawiść do więźniów. Zyskały miano "Bestii", "Wiedźmy" czy "Hyeny" za bezwzględne traktowanie osadzonych.
Metody represji i terroru stosowane przez kobiety
Kobiety SS chętnie uczestniczyły w biciu, kopaniu i pastwieniu się nad więźniami. Często spontanicznie znęcały się fizycznie i psychicznie nad osadzonymi. Specjalizowały się w upokarzaniu i poniżaniu, wymyślały wyrafinowane kary, jak karanie nagością czy zmuszanie do niewolniczej pracy ponad siły. Nierzadko prowokowały więźniów, aby mieć pretekst do ukarania ich śmiercią.
Irma Grese - "piękna bestia"
Życiorys Irmy Grese
Irma Grese urodziła się w 1923 r. w Wrechen w Niemczech. W wieku 15 lat porzuciła pracę pokojówki i wstąpiła do SS-Gefolge, gdzie przeszła szkolenie jako strażniczka obozowa. Od 1943 r. służyła w Auschwitz, gdzie zyskała reputację wyjątkowo okrutnej i bezwzględnej kobiety SS.
Okrucieństwo i brutalność Irmy wobec więźniów
Grese znana była ze skłonności sadystycznych i wyjątkowego okrucieństwa. Na co dzień znęcała się psychicznie i fizycznie nad więźniarkami. Razem ze swoim psem terroryzowała je i dopuszczała się aktów nieludzkiego bestialstwa. Często zabijała więźniów własnoręcznie lub skazywała ich na śmierć. Uwielbiała selekcje, podczas których wybierała ofiary do komór gazowych.
Proces i wyrok śmierci Irmy Grese
Po wojnie Grese została osądzona przez brytyjski Trybunał Wojskowy w procesie załogi Bergen-Belsen i Auschwitz. Skazano ją na karę śmierci za morderstwa, tortury i okrucieństwo. Wyrok wykonano przez powieszenie w więzieniu Hameln w 1945 r. Irma Grese miała wtedy 22 lata i była najmłodszą osobą straconą za zbrodnie nazistowskie.
Maria Mandel - "Bestia"
Kariera Marii Mandel w SS
Maria Mandel wstąpiła do SS w 1943 r. Szybko awansowała i w wieku 26 lat została Oberaufseherin (starszą nadzorczynią) w Birkenau. Nadzorowała kobiece podobozy i selekcje do gazu. Była bezwzględna, brutalna i niezwykle fanatyczna w służbie dla SS.
Traktowanie więźniów przez Marię Mandel
Mandel zyskała przydomek "Bestii", gdyż codziennie znęcała się nad więźniami, nie cofając się przed biciem i zabijaniem. Lubowała się w upokarzaniu i pastwieniu nad szeregowymi więźniarkami. Często osobiście dokonywała egzekucji i zsyłała na śmierć do komór gazowych setki kobiet.
Ucieczka i egzekucja Marii Mandel
Tuż przed wyzwoleniem obozu Mandel uciekła w mundurze więźniarki. Została schwytana przez aliantów w 1948 r. i poddana procesowi przed amerykańskim Trybunałem Wojskowym. Za swoje zbrodnie została skazana na śmierć przez powieszenie i stracona w 1948 r.
Rozliczenia po wojnie
Procesy kobiet SS po II wojnie światowej
Po zakończeniu wojny kilkadziesiąt kobiet SS z Auschwitz i innych obozów stanęło przed sądami alianckimi. Najgłośniejsze procesy odbyły się przed amerykańskimi i brytyjskimi trybunałami wojskowymi w Dachau i we Wrocławiu w latach 1945-1948.
Kary za zbrodnie popełnione w Auschwitz
Kobiety osądzono za morderstwa, okrucieństwo i udział w eksterminacji. Niektóre skazano na karę śmierci przez powieszenie, jak Irma Grese czy Maria Mandel. Inne otrzymały wyroki pozbawienia wolności od kilku lat do dożywocia.
Dalsze losy kobiet skazanych za zbrodnie
Część skazanych na śmierć stracono, m.in. w więzieniu we Wrocławiu. Inne zmarły w więzieniu, nie doczekawszy końca kary. Nieliczne przeżyły i wyszły na wolność po odbyciu wyroku. Jednak do końca życia naznaczone były piętnem zbrodni popełnionych w Auschwitz.
Pamięć o strażniczkach
Kobiety SS w literaturze i filmie
Postacie kobiet SS z Auschwitz, jak Maria Mandel czy Irma Grese, pojawiają się w literaturze faktu i fabularnej, np. w książkach Marii Pasztor czy Jacka Leociaka. Są także bohaterkami filmów dokumentalnych oraz fabularnych, jak "Ostatni etap" czy serial "Unsere Mütter, unsere Väter".
Wpływ postaw kobiet SS na postrzeganie kobiecości
Zbrodnicza rola niektórych kobiet SS zrodziła pytania o ciemną stronę kobiecości i zdolność kobiet do okrucieństwa. Jednocześnie ich historia ukazuje, jak propaganda nazistowska potrafiła wykorzystać i zdeformować kobiecą wrażliwość.
Próby zrozumienia postaw kobiet pełniących służbę w Auschwitz
Postawy kobiet SS z Auschwitz do dzisiaj budzą kontrowersje i próby zrozumienia. Czy kierowały się ideologią, chęcią awansu, czy też były zwykłymi funkcjonariuszkami systemu? Ich role i motywacje nadal są przedmiotem analiz historyków i badaczy.
Podsumowanie
Kobiety SS stanowiły niewielki, ale istotny element struktury obozu Auschwitz-Birkenau. Choć formalnie podlegały mężczyznom, to często same inicjowały akty brutalności i okrucieństwa wobec więźniów. Najbardziej znane z bezwzględności Irma Grese i Maria Mandel na zawsze zapisały się w historii Auschwitz jako kobiety-oprawczynie. Po wojnie część z nich poniosła karę śmierci, jednak wielu uniknęło sprawiedliwości. Do dzisiaj budzą kontrowersje motywy, dla których młode kobiety decydowały się na udział w systemie zagłady.
Tagi
Udostępnij
