Obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau jest symbolem niewyobrażalnego cierpienia i masowej zagłady ludności podczas II wojny światowej. Jego historia zapisana jest krwią milionów niewinnych ofiar. Aby zrozumieć skalę tragedii, jaka rozegrała się w tych piekielnych murach, warto przyjrzeć się liczbom. One bowiem najdobitniej pokazują okrucieństwo niemieckich oprawców i rozmiary ludobójstwa dokonanego w Auschwitz.
Historia powstania obozu Auschwitz
Obóz Auschwitz powstał w 1940 roku na terenach wcielonych do III Rzeszy w okolicach miasta Oświęcim. Początkowo był przeznaczony dla polskich więźniów politycznych. Jednak już w 1941 roku stał się miejscem masowej zagłady Żydów i innych narodowości uznanych przez hitlerowców za rasowo niepożądane. Rozbudowano go o drugą część - Birkenau, gdzie znajdowały się komory gazowe i krematoria. Przez bramę z napisem "Arbeit macht frei" przeszło ponad 1,3 mln ludzi.
Pierwsi więźniowie i rozbudowa obozu
20 maja 1940 r. do Auschwitz trafił pierwszy transport 728 polskich więźniów politycznych. Byli to głównie inteligenci i przedstawiciele elit. W 1941 r. Niemcy rozpoczęli budowę obozu Auschwitz II-Birkenau przeznaczonego do masowej zagłady Żydów. Powstały tam komory gazowe i krematoria. W 1944 r. powstała jeszcze trzecia część - Auschwitz III-Monowitz z ponad 40 podobozami pracy.
Rozwój funkcji ludobójczej Auschwitz
Od 1942 r. Auschwitz stał się głównym ośrodkiem holokaustu. Setki tysięcy deportowanych tam Żydów było mordowanych w komorach gazowych. Od sierpnia 1942 do listopada 1944 zamordowano w ten sposób co najmniej 1,1 mln osób, głównie Żydów. Obóz stopniowo rozbudowywano, by sprostać potrzebom masowej zagłady.
Liczba więźniów osadzonych w Auschwitz
Przez okres funkcjonowania obozu Auschwitz-Birkenau, od 1940 do 1945 r., osadzono w nim około 1,3 mln ludzi. Byli to przedstawiciele wielu narodowości, w tym głównie:
Polacy
Pierwsi więźniowie Auschwitz to Polacy. Do końca 1940 r. osadzono ich ok. 7 tys. Ogółem w ciągu całej wojny przetrzymywano tam ok. 150 tys. polskich więźniów. Byli to głównie przedstawiciele polskiej inteligencji i elit społecznych.
Żydzi
Od 1942 r. główną grupą przetrzymywanych w Auschwitz byli Żydzi deportowani z całej okupowanej Europy. Szacuje się, że osadzono tam od 1 do 1,5 mln Żydów, z czego zdecydowana większość została zamordowana w komorach gazowych.
Jeńcy sowieccy
Od 1941 r. do Auschwitz trafiali również jeńcy sowieccy. Ogółem osadzono tam ok. 15 tys. żołnierzy Armii Czerwonej, z czego większość poniosła śmierć wskutek głodu, chorób i masowych egzekucji.
Warunki panujące w obozie
Warunki panujące w obozie Auschwitz były nieludzkie. Więźniowie byli traktowani jak niewolnicy, zmuszani do pracy ponad siły przy skąpych racjach żywnościowych.
Głód i choroby
Więźniowie byli permanentnie niedożywieni, co powodowało osłabienie i choroby. Dzienna racja chleba wynosiła ok. 300 kalorii. Głód był na porządku dziennym. Szacuje się, że z jego powodu zmarło ok. 1/3 więźniów.
Eksperymenty medyczne
Lekarze SS prowadzili na więźniach pseudoeksperymenty medyczne, np. masowe sterylizacje, zakażanie chorobami zakaźnymi, testowanie leków. Ofiarami były dziesiątki tysięcy osób.
Praca ponad siły
Więźniowie pracowali po kilkanaście godzin dziennie przy budowie infrastruktury obozowej lub w pobliskich zakładach zbrojeniowych. Harówka i bicie były na porządku dziennym. Wielu umierało z wyczerpania.
Liczba ofiar Auschwitz
Ogółem w Auschwitz śmierć poniosło ok. 1,1 mln ludzi. Główne przyczyny to:
Szacunki historyków
Historycy szacują, że w komorach gazowych i krematoriach zamordowano od 1 do 1,5 mln ludzi, głównie Żydów. Najwięcej osób zginęło w okresie masowej zagłady w latach 1942-1944.
Śmiertelność wśród różnych grup
Największy odsetek ofiar był wśród Żydów - szacuje się, że zginęło 90% deportowanych. Wśród Polaków śmiertelność wynosiła ok. 50%, a wśród jeńców sowieckich ok. 80%.
Metody masowej zagłady
Najwięcej osób zamordowano w komorach gazowych cyklonem B. Stosowano też rozstrzeliwania, "medyczne" eksperymenty oraz śmiertelne wykańczanie pracą i głodem.
Wyzwolenie obozu i osądzenie zbrodni
27 stycznia 1945 r. Auschwitz został wyzwolony przez Armię Czerwoną. Oprawcy trafili przed sądy, a świat zobaczył dowody zbrodni.
Armia Czerwona wyzwala obóz
Na początku 1945 r. Niemcy ewakuowali obóz przed zbliżającym się frontem. 27 stycznia Auschwitz został wyzwolony przez sowietów. Odnaleziono tam ok. 7 tys. ocalałych więźniów.
Procesy zbrodniarzy hitlerowskich
Wielu oprawców z Auschwitz spotkała kara - m.in. Rudolf Höss został powieszony w 1947 r. przy jednym z krematoriów. Odbyły się też procesy załogi Auschwitz-Birkenau przed Najwyższym Trybunałem Narodowym.
Upamiętnienie ofiar
Na terenie byłego obozu stworzono muzeum Auschwitz-Birkenau, wpisane na listę UNESCO. 27 stycznia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
Dziedzictwo Auschwitz
Obóz Auschwitz na zawsze pozostanie symbolem ogromu cierpienia i niegodziwości hitlerowskich Niemiec. Jest też mementem, by nigdy więcej nie dopuścić do podobnych zbrodni.
Miejsce masowej zagłady
Auschwitz-Birkenau to miejsce masowej zagłady 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Jest świadectwem okrucieństwa i nieludzkiej ideologii nazistów.
Symbol Holocaustu
Nazwa Auschwitz stała się symbolem Holocaustu i zagłady europejskich Żydów. Każdego roku obóz odwiedzają setki tysięcy osób, by oddać hołd ofiarom.
Przestroga przed nienawiścią
Auschwitz pokazuje, do jakich zbrodni prowadzić może nienawiść i pogarda dla drugiego człowieka. Jest przestrogą, by nigdy więcej nie dopuścić do podobnych wydarzeń.
Podsumowanie
Obóz Auschwitz-Birkenau to jedno z najstraszniejszych miejsc na ziemi. Przez jego bramy przeszło ponad 1,3 mln ludzi, z czego 1,1 mln poniosło śmierć. Byli to głównie Żydzi, ale także Polacy, jeńcy sowieccy i Romowie. Więźniowie byli poddawani nieludzkiemu traktowaniu - głodzono ich, zmuszano do niewolniczej pracy i masowo mordowano w komorach gazowych. Auschwitz na zawsze pozostanie symbolem okrucieństwa nazistowskich Niemiec i Holocaustu. Jednocześnie jest mementem, by nigdy więcej nie dopuścić do podobnych zbrodni przeciwko ludzkości.
Tagi
Udostępnij
