Miejsca masowych egzekucji wokół obozu Auschwitz
Obóz Auschwitz-Birkenau to jedno z najbardziej przerażających miejsc w historii ludzkości. Był on największym obozem koncentracyjnym II wojny światowej, w którym niemieccy naziści dokonywali masowej zagłady Żydów i innych więźniów. Oprócz komór gazowych i krematoriów, wokół obozu znajdowało się wiele miejsc masowych egzekucji. Leśne polany, ściany bloków, specjalne pomieszczenia - wszędzie rozlewała się krew niewinnych ofiar. Te miejsca kaźni są dzisiaj ważnym elementem historii Auschwitz i świadectwem okrucieństwa, jakie tutaj się działo.
Las Birkenau - historia i opis
Położenie i topografia
Las Birkenau otacza od zachodu teren byłego obozu Auschwitz II-Birkenau. Rozciąga się na powierzchni około 300 hektarów. Porasta go głównie brzoza brodawkowata, od której wzięła się niemiecka nazwa lasu. Teren jest płaski, gleba piaszczysta. Przecinają go liczne rowy melioracyjne. Las Birkenau jest częścią większego kompleksu Puszczy Świętokrzyskiej.
Funkcje lasu za czasów obozu
W czasie funkcjonowania obozu Birkenau las pełnił kilka funkcji. Było to miejsce egzekucji, tymczasowego pochówku zamordowanych, a także zaopatrzenia obozu w drewno opałowe i budowlane. Więźniowie wykonywali w lesie ciężkie prace, m.in. kopanie rowów przeciwlotniczych, oczyszczanie i wyrąb drzew. Panowały tam bardzo ciężkie warunki.
Ślady po masowych grobach
W lesie Birkenau zachowały się ślady po tymczasowych zbiorowych mogiłach. Są to zapadliska terenu o kształcie wydłużonych dołów. Według szacunków w masowych grobach spoczywa ok. 10 tysięcy ofiar. Obecnie na terenie dawnego lasu Birkenau znajduje się pomnik upamiętniający pomordowanych.
Leśniczówka w Pławach - miejsce rozstrzelań jeńców
Liczba ofiar i przebieg egzekucji
Leśniczówka w Pławach była jednym z głównych miejsc masowych egzekucji więźniów obozu Auschwitz. Odbywały się tam rozstrzeliwania jeńców w latach 1941-1942. Łącznie rozstrzelano tam ok. 10-20 tysięcy osób. Egzekucje przeprowadzano głównie w nocy. Więźniów wywożono ciężarówkami, rozbierano do naga i rozstrzeliwano nad wykopanymi dołami.
Upamiętnienie ofiar po wojnie
Po II wojnie światowej teren dawnej leśniczówki upamiętniono jako miejsce kaźni. W 1960 r. odsłonięto tam pomnik ku czci pomordowanych. Znajduje się na nim tablica z napisem: "Miejsce kaźni jeńców obozu koncentracyjnego Auschwitz." Co roku odbywają się tam uroczystości upamiętniające.
Stan obecny i dostępność
Dziś na terenie dawnej leśniczówki w Pławach zachowały się resztki fundamentów budynków, w których mieszkali leśniczy i strażnicy. Obszar jest ogrodzony i oznaczony tablicami informacyjnymi. Miejsce jest dostępne dla zwiedzających jako fragment Szlaku Martyrologii.
Ściana Śmierci koło Bloku 11
Egzekucje przy ścianie bloku 11
Blok 11 był miejscem kaźni i tortur w obozie Auschwitz I. Przy jednej ze ścian tego bloku Niemcy rozstrzeliwali więźniów i zakładników. Ogółem przy Ścianie Śmierci stracono od kilkuset do kilku tysięcy osób. Egzekucje trwały od 1941 do 1943 r. Więźniów rozstrzeliwano pojedynczo lub seriami z karabinów maszynowych.
Opis miejsca kaźni
Miejscem straceń była ściana szczytowa bloku nr 11 od strony dziedzińca apelowego. Kilkumetrowy kawałek ściany nosi wyraźne ślady po kulach. Obok znajduje się miejsce, z którego prowadzono egzekucje. Jest ono oddzielone od reszty dziedzińca niskim murkiem.
Znaczenie symboliczne
Ściana Śmierci ma ogromne znaczenie symboliczne dla historii Auschwitz. Stanowi fizyczne świadectwo zbrodni popełnianych przez Niemców. Jest też miejscem szczególnej pamięci o pomordowanych w tym miejscu więźniach różnych narodowości.
Poligon w Brzezince - egzekucje więźniów
Przebieg masowych rozstrzeliwań
Poligon SS w Brzezince służył jako miejsce masowych egzekucji od końca 1941 do lata 1943 r. Rozstrzeliwano tam głównie więźniów niezdolnych do pracy oraz jeńców radzieckich. Egzekucje odbywały się zazwyczaj w godzinach wieczornych lub nocnych. Ofiary ginęły od strzałów karabinów maszynowych.
Mogiły i pomnik pamięci
Na poligonie w Brzezince znajdują się masowe groby, w których spoczywa od kilku do kilkunastu tysięcy ofiar. W 1964 r. ustawiono tam pomnik, na którym widnieje napis: "Miejsce uświęcone krwią niewinnych ofiar hitleryzmu spoczywających w tej ziemi."
Dostępność terenu dla zwiedzających
Poligon w Brzezince jest częścią terenów Muzeum Auschwitz-Birkenau udostępnionych do zwiedzania. Można tam dotrzeć pieszo szlakiem turystycznym od głównej bramy byłego obozu Auschwitz I. Teren jest oznaczony i opisany tablicami informacyjnymi.
Pozostałe miejsca straceń wokół obozu
Egzekucje przy Czerwonym Domku
Niewielki ceglany budynek zwany Czerwonym Domkiem znajdował się nieopodal bramy głównej obozu Auschwitz I. W piwnicy tego domu od 1941 do 1943 r. rozstrzeliwano Polaków skazanych na śmierć przez niemiecki sąd doraźny. Zginęło tam ok. 800 osób.
Rozstrzelania w lesie koło Monowic
Niedaleko wsi Monowice znajdował się niewielki las, w którym Niemcy urządzili tajne miejsce masowych egzekucji. Od wiosny 1942 do lata 1943 r. rozstrzelano tam ok. 2-3 tysiące więźniów KL Auschwitz.
Inne miejsca kaźni i pochówków
Pojedyncze egzekucje oraz tymczasowe pochówki ofiar miały miejsce także w innych lasach i miejscach wokół obozu. Np. w lesie między Birkenau a wsią Rajsko znajdowały się zbiorowe mogiły z ciałami zmarłych lub zamordowanych więźniów.
Podsumowanie
Tereny wokół byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau skrywają wiele miejsc, które na zawsze pozostaną symbolem okrucieństwa i bezmiaru ludzkiego cierpienia. Lasy, polany, ściany bloków więziennych wciąż noszą ślady zbrodni popełnionych przez oprawców. Masowe groby i pomniki upamiętniają tysiące niewinnych ofiar - więźniów różnych narodowości, w tym głównie polskich Żydów. Te miejsca kaźni są dzisiaj elementem martyrologii narodowej i międzynarodowej. Stanowią one ważne miejsce pamięci oraz służą edukacji i przestrodze na przyszłość.
Tagi
Udostępnij artykuł
