Los polskich księży osadzonych w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz to jedna z najtragiczniejszych kart w historii Kościoła katolickiego w Polsce. Ci niezłomni duszpasterze, mimo niewyobrażalnych cierpień i upokorzeń, nie złamali się pod okrutnym butem oprawców. Ich postawa budzi do dziś szacunek i podziw.
Męczeństwo polskich księży w Auschwitz
Od samego początku istnienia obozu Auschwitz polscy księża byli traktowani w wyjątkowo brutalny sposób. Już w 1940 roku Niemcy rozpoczęli masowe aresztowania duchownych na terenach okupowanej Polski. Zatrzymania odbywały się zazwyczaj nad ranem lub w nocy - gestapo wkraczało do mieszkań lub plebanii, porywało księży i wywoziło do Auschwitz. Tam czekały na nich niewyobrażalne cierpienia.
Warunki w obozie były niezwykle ciężkie. Głód, choroby, brud i robactwo stały się codziennością osadzonych. Księża byli dodatkowo szykanowani przez esesmanów. Zmuszano ich do najcięższej pracy ponad siły - kopania rowów, noszenia kamieni czy wleczenia wózków. Często bito ich i kopano bez powodu, dla "rozrywki".
Wielu księży poniosło męczeńską śmierć w komorach gazowych lub rozstrzelanych przez pluton egzekucyjny. Innych zabijano na miejscu, na oczach współwięźniów. Zdarzały się przypadki bestialskich egzekucji, na przykład powieszenia księdza głową w dół. Cały czas księża byli narażeni na okrutne tortury i umieranie z głodu, pragnienia i wyczerpania. Mimo to nie poddawali się, zachowując godność i niezłomną wiarę.
Tortury i egzekucje księży
Księża w Auschwitz byli poddawani wyjątkowo okrutnym torturom fizycznym i psychicznym. Bito ich pałkami, kopano, zmuszano do wyczerpujących ćwiczeń gimnastycznych. Często biczowano ich publicznie przed innymi więźniami. Zdarzały się przypadki ukrzyżowania księdza na ścianie baraku. Przeprowadzano na nich pseudomedyczne eksperymenty.
Esesmani urządzali okrutne "egzekucje symulowane" - ksiądz był prowadzony przed pluton egzekucyjny, słyszał komendę "ognia", ale pluton celowo chybiał. Miało to na celu załamanie psychiczne skazańca. Księża masowo ginęli także w komorach gazowych i przez rozstrzelanie. Ich ciała palono w krematoriach.
Okrucieństwo oprawców wobec duchownych
Szczególną nienawiścią wobec polskich księży wykazywali się esesmani i kapo. Ubliżali im, poniżali, znęcali się fizycznie i psychicznie. Księżom golenie głowy, ubierano ich w stare, pośmiewiskowe sutanny. Zdarzały się przypadki zmuszania księdza do picia moczu.
Oprawcy szydzili z symboli religijnych. Zrywali z szyi księży krzyże i różańce, deptali je nogami. Specjalne okrucieństwo przejawiał kapo Palitzsch, znany jako "kat księży". Mordował duchownych gołymi rękami lub kijem.
Mimo tych cierpień, księża nie rezygnowali z posługi kapłańskiej. Nieśli duchowe wsparcie współwięźniom, spowiadali ich, udzielali komunii. Ta postawa budziła jeszcze większą wściekłość oprawców.
Postawa męczeńska polskich kapłanów
Księża osadzeni w Auschwitz wykazywali niezwykłą odwagę i determinację, by wypełniać powołanie kapłańskie mimo ekstremalnie ciężkich warunków. Nie poddawali się upokorzeniom ze strony oprawców.
Odprawiali potajemne msze święte, spowiadali współwięźniów, udzielali sakramentów. Pocieszali i dodawali otuchy umierającym. Często dzielili się z innymi swoją mizerną porcją chleba. Nie zaprzestali modlitwy i praktyk ascetycznych.
Ta postawa świadczy o ich głębokiej wierze i oddaniu Chrystusowi. Gotowi byli ponieść każde cierpienie, byle tylko móc wykonywać powinności kapłańskie. Ich męczeńska śmierć stała się świadectwem siły polskiego Kościoła.
Bohaterski opór polskiego duchowieństwa
Polscy księża osadzeni w Auschwitz nie tylko biernie znosili cierpienia. Wielu z nich podejmowało aktywny opór wobec systemu obozowego, ryzykując życiem. Starali się podtrzymywać na duchu współwięźniów i sabotażować niemieckie zarządzenia.
Potajemne sprawowanie sakramentów
Księża odprawiali msze św. w największej tajemnicy, zazwyczaj nocą. Ołtarzem była prycza, hostię wypiekano z chleba obozowego. Na msze przychodziło po kilkunastu więźniów. Za udział groziła kara śmierci.
Spowiedzi odbywały się również potajemnie, w kątach baraków lub w ustępie. Księża ryzykowali przy tym życiem, by dać współwięźniom nadzieję i siłę przetrwania.
Niezwykle niebezpieczne było udzielanie sakramentu chorych konającym więźniom szpitala obozowego. Ksiądz musiał uważać, by nie zostać przyłapanym przez esesmanów.
Organizowanie pomocy współwięźniom
Księża starali się nieść konkretną pomoc innym więźniom - dzielili się chlebem, dawali ubranie potrzebującym, opatrywali rany. Często rezygnowali z własnych porcji jedzenia na rzecz osłabionych kolegów.
Wielu księży pracowało w obozowych szpitalach, narażając się na choroby. Towarzyszyli umierającym i udzielali ostatniego namaszczenia. Organizowali potajemne nabożeństwa dla chorych.
Poprzez swoją postawę i czyny miłosierdzia podtrzymywali na duchu innych więźniów. Był to niezwykle ważny przejaw oporu - odebranie oprawcom władzy nad ludzkimi sumieniami.
Patriotyczne kazania w barakach
Niektórzy odważni księża, ryzykując życiem, głosili w barakach patriotyczne kazania, podtrzymujące opór i nadzieję więźniów. Przypominali o konieczności walki i Polski Niepodległej.
Szczególnie aktywny był jezuita o. Kolbe, który potajemnie odprawiał msze za Ojczyznę i wygłaszał płomienne kazania wzywające do oporu. Za tę działalność został ukarany śmiercią głodową.
Duchowni organizowali też nielegalne nauczanie młodszych więźniów, patriotyczne akademie i modlitwy w intencji Ojczyzny. Te akty stanowiły zagrożenie dla reżimu obozowego.
Prześladowania i kaźnie polskich duchownych
Polscy księża byli specjalnie prześladowani i mordowani przez aparat terroru III Rzeszy. Wynikało to z rasistowskiej i antychrześcijańskiej ideologii nazistowskiej, a także chęci złamania polskiego ducha narodowego.
Zmasowane aresztowania duchowieństwa
Już od pierwszych dni okupacji Niemcy przystąpili do masowych aresztowań księży na ziemiach polskich. Specjalne grupy operacyjne Security Police wkraczały do kościołów i plebanii, wyłapywały duchownych i wywoziły do obozów śmierci.
Do końca 1940 roku przetrzymywano w Auschwitz ponad 800 polskich księży. Byli oni wrzucani do obozu zbiorczego dla duchowieństwa. Traktowano ich wyjątkowo okrutnie, z zamiarem całkowitej eksterminacji.
Pseudomedyczne eksperymenty na księżach
Wielu księży było wykorzystywanych do makabrycznych eksperymentów medycznych przez takich zbrodniarzy jak Mengele czy Clauberg. Poddawano ich bolesnym zabiegom chirurgicznym i zakażano chorobami.
Przykładem jest o. Lenart, któremu wszczepiono obcą tkankę mięśniową w ranę na nodze. Inny ksiądz był karmiony tylko chlebem i wodą, by badać proces głodzenia organizmu. Ofiary tych eksperymentów umierały w strasznych męczarniach.
Zbiorowe egzekucje duchownych
Księża masowo ginęli od kul plutonów egzekucyjnych. Często były to publiczne egzekucje mające zastraszyć więźniów. Np. 40 księży rozstrzelano pod Ścianą Straceń bloku 11.
Tysiące duchownych Niemcy zagazowali w komorach gazowych obozu. Zwłoki palono w krematoriach, a prochy rozsypywano nad terenem obozu lub wyrzucano do Wisły.
Eksterminacja polskich księży była zaplanowana i zorganizowana na masową skalę przez aparat policyjny III Rzeszy. Był to jeden z przejawów ludobójstwa Polaków.
Działalność konspiracyjna księży w obozie
Niektórzy odważni księża podejmowali w Auschwitz działalność konspiracyjną - organizowali komórki ruchu oporu, kolportowali wiadomości, sabotażowali rozkazy Niemców. Robili to z narażeniem własnego życia.
Kolportaż informacji z zewnątrz
Niektórzy księża, dzięki kontaktom poza obozem, zdobywali aktualne informacje o sytuacji militarnej i przekazywali je współwięźniom, aby podnieść ich na duchu. Ryzykowali przy tym surowe kary.
Ksiądz Lelito potajemnie informował Polaków o powstaniu warszawskim i zbliżającej się klęsce Niemiec. Za to został skazany na śmierć głodową w bunkrze głodowym.
Księża przekazywali też wiadomości od rodzin osadzonych do komórek konspiracyjnych poza obozem. Była to niezwykle niebezpiecz
Heroizm i męczeństwo polskich księży
Los polskich księży w Auschwitz ukazuje ich niezwykłą odwagę, poświęcenie i solidarność z innymi więźniami. Nie poddali się nieludzkiemu terrorowi, ale wypełniali swoje powołanie do końca. Ich postawa - zarówno męczeńska, jak i aktywnie konspiracyjna - budzi szacunek i daje świadectwo siły polskiego Kościoła. Pamięć o ich golgocie naznaczyła powojenne pokolenia i pozostaje przestrogą na przyszłość.
Tagi
Udostępnij
