To był przełomowy akt, który na długie lata ukształtował dążenia Polaków do odzyskania niepodległości. Uchwalona 3 maja 1791 r. Konstytucja była symbolem walki o wewnętrzną naprawę i odrodzenie państwa polskiego. Choć nie zdołała już odwrócić rozbiorów, całe pokolenia Polaków żywiły nadzieję na powrót do ideałów, które zawierała ta nowoczesna ustawa zasadnicza.
Ustawa Rządowa - symbol dążenia do odrodzenia narodowego
Konstytucja 3 maja 1791 roku stała się na długie lata symbolem walki Polaków o niepodległość i odrodzenie państwa po rozbiorach. Choć uchwalenie konstytucji 3 maja nie zdołało już wtedy odwrócić tragicznego losu Rzeczypospolitej, to jednak ten przełomowy akt prawny tchnął w naród nadzieję i determinację do dalszej walki.
Przez cały okres zaborów konstytucja 3 maja polska pozostawała żywym symbolem dążeń niepodległościowych. Jej idee przetrwały i kształtowały postawy patriotyczne Polaków, przekonanych o wartości własnej tradycji ustrojowej. Historia konstytucji 3 maja była dowodem na to, że Polacy potrafili zreformować swoje państwo i nadać mu nowoczesny kształt.
W okresie niewoli rocznica konstytucji 3 maja obchodzona była jako jedno z najważniejszych świąt narodowych 3 maja. Każdego roku naród składał jej hołd, podkreślając w ten sposób swoją determinację w dążeniu do odzyskania suwerenności i przywrócenia ideałów z 1791 roku.
Powstanie Konstytucji - próba reform i odzyskania suwerenności
Korzenie konstytucji 3 maja sięgały początku XVIII wieku, kiedy to w Polsce zaczęły powstawać idee głębokich reform politycznych i ustrojowych. Oświeceniowi pisarze jak Stanisław Konarski czy Stanisław Leszczyński krytykowali anarchiczny system wolnej elekcji królów i liberum veto, postulując wzmocnienie władzy wykonawczej.
Bezpośrednim impulsem do uchwalenia konstytucji 3 maja było pogorszenie się sytuacji międzynarodowej w końcu lat 80. XVIII wieku. Wojna rosyjsko-turecka i zajęcie Austrii osłabiły presję Rosji na Rzeczpospolitą. Król Stanisław August Poniatowski wykorzystał tę okoliczność, zwołując w 1788 roku Sejm mający zatwierdzić sojusz z Rosją.
- Zamiast tego, wśród szlachty zapanowało pragnienie zerwania więzów z Rosją i przeprowadzenia reform.
- W latach 1788-1791 Sejm Wielki przyjął szereg ustaw przygotowujących wielką reformę ustroju.
- Wreszcie 3 maja 1791 roku uchwalono konstytucję wzmacniającą władzę królewską i wprowadzającą m.in. trójpodział władzy oraz dziedziczną monarchię.
Było to ogromne osiągnięcie, które miało na celu zarówno wewnętrzną naprawę Rzeczypospolitej, jak i odzyskanie przez nią suwerenności i niezależności od obcych mocarstw.
Czytaj więcej: Historia rozwoju Unii Europejskiej - niesamowita przemiana z 6 państw
Znaczenie Konstytucji - akt akceptacji przez cały naród
Konstytucja 3 Maja cieszyła się powszechnym poparciem i akceptacją ze strony mieszkańców Rzeczypospolitej. Potwierdzeniem tego było przeprowadzone pół roku później referendum, podczas którego na sejmikach szlachta prawie wszystkich ziem zaaprobowała nową ustawę zasadniczą.
- Jedynie sejmik wołyński nie zaakceptował konstytucji, co pokazuje, jak powszechna była jej aprobata w narodzie.
- Nawet po upadku państwa w okresie zaborów, konstytucja 3 maja pozostawała "jedynym węzłem rozszarpanej Polski", symbolem łączącym Polaków w dążeniu do niepodległości.
Uchwalenie konstytucji 3 maja było zatem nie tylko doniosłym aktem reformy ustrojowej i politycznej, ale również symbolicznym gestem zjednoczenia całego narodu wokół idei naprawy Rzeczypospolitej. Ta powszechna akceptacja nadawała ustawie zasadniczej z 1791 roku szczególną wagę i znaczenie.